WPS คืออะไร มีวิธีตั้งค่าและเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตอย่างไร

เคยสังเกตไหมว่าบนเราเตอร์ (Router) ที่บ้านเรา มักจะมีปุ่มเล็กๆ ปุ่มหนึ่งที่มีสัญลักษณ์แปลกๆ หรือเขียนว่า "WPS" อยู่ หลายคนอาจเคยเห็นแต่ไม่รู้ว่า wps คือ อะไร และมีไว้ทำไม ปุ่มนี้จริงๆ แล้วมีประโยชน์มากในการช่วยให้เราเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้ง่ายขึ้น วันนี้ Melon Thai จะพาไปทำความรู้จักกับ WPS กันแบบละเอียด ตั้งแต่วิธีการทำงาน วิธีตั้งค่า ไปจนถึงข้อดีข้อเสียต่างๆ

WPS เป็นคำย่อมาจาก Wi-Fi Protected Setup ถ้าถามว่า wps คือ อะไร สรุปง่ายๆ มันคือมาตรฐานความปลอดภัยเครือข่ายไร้สาย (Wireless Network Security Standard) ที่ถูกออกแบบมาเพื่อทำให้กระบวนการเชื่อมต่อระหว่างอุปกรณ์ต่างๆ (เช่น คอมพิวเตอร์, มือถือ, สมาร์ททีวี, พรินเตอร์) กับเราเตอร์ Wi-Fi นั้น ง่ายและรวดเร็วขึ้น โดยไม่จำเป็นต้องกรอกชื่อเครือข่าย (SSID) และรหัสผ่าน Wi-Fi (Password) ที่ยาวและซับซ้อนด้วยตนเองทุกครั้ง พูดง่ายๆ คือ เป็นทางลัดในการเชื่อมต่อ Wi-Fi นั่นเอง

หลักการทำงานของ WPS คือการสร้าง "ช่องทางพิเศษ" ชั่วคราวเพื่อให้เราเตอร์และอุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อ ทำความรู้จักและแลกเปลี่ยนข้อมูลการตั้งค่าเครือข่าย (เช่น ชื่อ SSID และรหัสผ่าน) กันโดยอัตโนมัติ แทนที่เราจะต้องเป็นคนป้อนข้อมูลเอง
โดยทั่วไป การเชื่อมต่อผ่าน wps คือการใช้หนึ่งในสองวิธีหลักๆ นี้

1. การกดปุ่ม (Push-Button Configuration - PBC) ผู้ใช้กดปุ่ม WPS ที่เราเตอร์ และกดปุ่มหรือเลือกตัวเลือก WPS บนอุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อภายในระยะเวลาสั้นๆ (ปกติประมาณ 2 นาที) อุปกรณ์ทั้งสองจะค้นหากันและแลกเปลี่ยนข้อมูลการเชื่อมต่อโดยอัตโนมัติ
2. การใช้ PIN (PIN Configuration) อุปกรณ์บางตัวอาจสร้างรหัส PIN 8 หลักขึ้นมา (อันนี้คือ wps pin คือ รหัสเฉพาะกิจ) ผู้ใช้จะต้องนำ PIN นี้ไปกรอกในหน้าตั้งค่าของเราเตอร์ หรือในทางกลับกัน เราเตอร์อาจมี PIN เริ่มต้นมาให้ แล้วผู้ใช้ต้องนำไปกรอกบนอุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อ

ทั้งสองวิธีนี้ มีเป้าหมายเดียวกันคือลดขั้นตอนและความยุ่งยากในการเชื่อมต่อ Wi-Fi เมื่อเทียบกับการเลือกชื่อเครือข่ายและพิมพ์รหัสผ่านเองแบบเดิมๆ

เหตุผลหลักที่ผู้ผลิตเราเตอร์ใส่ปุ่ม wps คือ เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับผู้ใช้งาน โดยเฉพาะผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับการตั้งค่าเครือข่ายที่ซับซ้อน การมีปุ่มนี้ช่วยให้

• เชื่อมต่อง่าย: ลดขั้นตอน ไม่ต้องจำหรือพิมพ์รหัสผ่านยาวๆ
• เชื่อมต่อเร็ว: กดปุ่มไม่กี่ครั้งก็เชื่อมต่อได้เลย
• รองรับอุปกรณ์หลากหลาย: ช่วยให้การเชื่อมต่ออุปกรณ์ที่ไม่สะดวกในการพิมพ์ เช่น พรินเตอร์ไร้สาย หรือ อุปกรณ์ IOT บางชนิด ทำได้ง่ายขึ้น

ลักษณะปุ่ม WPS

• ตำแหน่ง: มักจะอยู่ด้านหลัง หรือด้านข้างของเราเตอร์
• สัญลักษณ์: อาจมีคำว่า "WPS" กำกับอยู่ หรือเป็นรูปไอคอนลูกศรสองอันโค้งเข้าหากันเป็นวงกลม
• ฟังก์ชัน: ทำหน้าที่เปิดใช้งาน wps mode คือโหมดการจับคู่ชั่วคราว เพื่อรอการเชื่อมต่อจากอุปกรณ์อื่

เราเตอร์รุ่นใหม่ๆ หลายรุ่น รวมถึงเราเตอร์ใส่ซิมบางประเภท ก็มักจะมีฟังก์ชัน WPS นี้มาให้ เพื่อเพิ่มความสะดวกในการใช้งาน

การเชื่อมต่อ Wi-Fi โดยใช้ WPS นั้นทำได้ง่ายๆ มี 2 วิธีหลัก

วิธีนี้เป็นวิธีที่ง่ายและนิยมที่สุด

1. หาปุ่ม WPS บนเราเตอร์: ตรวจสอบด้านหลังหรือด้านข้างของเราเตอร์ แล้วกดปุ่ม WPS 1 ครั้ง (บางรุ่นอาจต้องกดค้างไว้ 2-3 วินาที) สังเกตไฟสถานะ WPS บนเราเตอร์ มักจะเริ่มกระพริบ แสดงว่าพร้อมจับคู่แล้ว
2. เปิดใช้งาน WPS บนอุปกรณ์: ภายใน 2 นาทีหลังจากกดปุ่มที่เร้าเตอร์ ให้ไปที่อุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อ (เช่น มือถือ, โน้ตบุ๊ก, พรินเตอร์):
   • มือถือ/แท็บเล็ต (Android): ไปที่ การตั้งค่า Wi-Fi > การตั้งค่าขั้นสูง (หรือเมนูที่คล้ายกัน) > มองหาตัวเลือก "เชื่อมต่อ WPS" หรือ "ปุ่มกด WPS" แล้วกด
   • คอมพิวเตอร์ (Windows): ตอนเลือกเครือข่าย Wi-Fi อาจมีข้อความขึ้นมาว่า "คุณยังสามารถเชื่อมต่อโดยการกดปุ่มบนเราเตอร์" ให้ลองกดปุ่ม WPS ที่เราเตอร์อีกครั้ง หรือหาตัวเลือก WPS ในการตั้งค่าเครือข่าย
   • อุปกรณ์อื่นๆ (พรินเตอร์, สมาร์ททีวี): หาเมนูตั้งค่าเครือข่าย (Network Setup) และมองหาตัวเลือก WPS หรือ Push Button
3. รอการเชื่อมต่อ: อุปกรณ์ทั้งสองจะทำการเชื่อมต่อกันโดยอัตโนมัติ เมื่อสำเร็จ อุปกรณ์จะเชื่อมต่อ Wi-Fi ได้ และไฟ WPS บนเราเตอร์จะหยุดกระพริบ (อาจเปลี่ยนเป็นสีเขียวค้าง)

วิธีนี้ใช้ในกรณีที่อุปกรณ์ไม่มีปุ่ม WPS หรือต้องการใช้ PIN:
กรณีอุปกรณ์สร้าง PIN:

1. บนอุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อ (เช่น พรินเตอร์) ให้เข้าไปที่เมนูตั้งค่าเครือข่ายและเลือกเชื่อมต่อด้วย WPS PIN อุปกรณ์จะแสดงรหัส PIN 8 หลักขึ้นมา
2. เข้าหน้าตั้งค่าของเราเตอร์ผ่านเว็บเบราว์เซอร์บนคอมพิวเตอร์ (ปกติเข้าผ่าน IP Address เช่น 192.168.1.1)
3. มองหาเมนู WPS หรือ Wi-Fi Protected Setup
4. เลือกตัวเลือกที่ให้ใส่ PIN ของอุปกรณ์ (Add a device / Enter device's PIN) แล้วกรอก PIN 8 หลักที่ได้จากอุปกรณ์ลงไป
5. กด Connect หรือ Add รอสักครู่ อุปกรณ์จะเชื่อมต่อกับเราเตอร์

กรณีเราเตอร์มี PIN:

1. หา WPS PIN ของเราเตอร์ (อาจอยู่บนสติกเกอร์ใต้เครื่อง หรือในหน้าตั้งค่า)
2. บนอุปกรณ์ที่ต้องการเชื่อมต่อ เลือกวิธีการเชื่อมต่อ WPS โดยใช้ PIN
3. กรอก PIN ของเราเตอร์ลงบนอุปกรณ์
4. รอการเชื่อมต่อ

แม้ว่า wps wifi คือฟีเจอร์ที่สะดวก แต่ก็มีทั้งข้อดีและข้อเสียที่ควรทราบ

สะดวกและรวดเร็ว: เชื่อมต่ออุปกรณ์ใหม่เข้ากับ Wi-Fi ได้ง่ายๆ โดยไม่ต้องพิมพ์รหัสผ่าน เหมาะสำหรับคนที่ไม่ถนัดเรื่องเทคโนโลยี
ไม่ต้องจำรหัสผ่าน: ลดความยุ่งยากในการจำหรือค้นหารหัสผ่าน Wi-Fi ที่ซับซ้อน
ง่ายต่อการตั้งค่าอุปกรณ์บางชนิด: เหมาะกับอุปกรณ์ที่ไม่มีหน้าจอหรือคีย์บอร์ดให้พิมพ์รหัสผ่านได้สะดวก เช่น พรินเตอร์, กล้องวงจรปิดบางรุ่น

ความเสี่ยงด้านความปลอดภัย (โดยเฉพาะ PIN): วิธีการเชื่อมต่อแบบ PIN มีช่องโหว่ที่อาจถูกโจมตีด้วยวิธี Brute-force (สุ่มรหัส PIN ไปเรื่อยๆ) ได้ง่ายกว่ารหัสผ่าน Wi-Fi ปกติ ทำให้แฮกเกอร์อาจเข้าถึงเครือข่ายได้
ความเสี่ยงจากการกดปุ่ม (PBC): หากมีคนอื่นกดปุ่ม WPS ในช่วงเวลาเดียว (ภายใน 2 นาที) และอยู่ในระยะสัญญาณ Wi-Fi ก็อาจเชื่อมต่อเข้าเครือข่ายได้โดยไม่ได้ตั้งใจ (แม้โอกาสจะน้อย)
อาจใช้ไม่ได้กับทุกอุปกรณ์: อุปกรณ์บางรุ่น โดยเฉพาะรุ่นเก่าๆ หรือบางระบบปฏิบัติการ (เช่น iOS ของ Apple) ไม่รองรับ WPS

เพื่อให้ใช้งาน WPS ได้อย่างปลอดภัยและเหมาะสม มีข้อควรรู้เพิ่มเติมดังนี้

• ปิดฟังก์ชัน PIN: เนื่องจากช่องโหว่ด้านความปลอดภัย แนะนำให้เข้าไปที่หน้าตั้งค่าของเราเตอร์และ ปิดการใช้งาน WPS แบบ PIN หากไม่จำเป็นต้องใช้ ให้เหลือไว้เฉพาะแบบกดปุ่ม (PBC) ซึ่งมีความเสี่ยงน้อยกว่า
• ปิด WPS ทั้งหมดหากไม่ได้ใช้: หากไม่ได้ใช้งาน WPS เลย หรือสะดวกกับการใส่รหัสผ่านแบบเดิมมากกว่า การปิดฟังก์ชัน WPS ทั้งหมดในหน้าตั้งค่าเราเตอร์จะเป็นทางเลือกที่ปลอดภัยที่สุด
• ตำแหน่งเราเตอร์: วางเราเตอร์ในตำแหน่งที่ปลอดภัย ป้องกันไม่ให้คนนอกบ้านแอบมากดปุ่ม WPS ได้ง่ายๆ
• WPS ไม่ใช่การเข้ารหัส: WPS เป็นเพียงวิธีเชื่อมต่อ ไม่ใช่มาตรฐานการเข้ารหัสแบบ WPA2 หรือ WPA3 ซึ่งยังคงเป็นสิ่งจำเป็นในการปกป้องเครือข่าย Wi-Fi

WPS เหมาะกับใคร?
เหมาะสำหรับ: ผู้ใช้งานทั่วไปที่ต้องการความสะดวกในการเชื่อมต่ออุปกรณ์ใหม่ๆ เป็นครั้งคราว, การตั้งค่าอุปกรณ์ที่พิมพ์รหัสผ่านลำบาก เช่น พรินเตอร์ หรือ อุปกรณ์ IOT บางชนิด
ควรหลีกเลี่ยง/ระมัดระวัง: ผู้ที่กังวลเรื่องความปลอดภัยของเครือข่ายมากๆ, เครือข่ายในสำนักงาน หรือสถานที่ที่มีคนพลุกพล่าน ควรพิจารณาปิด WPS หรือใช้วิธีเชื่อมต่อแบบใส่รหัสผ่าน WPA2/WPA3 แทน

• WPS (Wi-Fi Protected Setup): คือ วิธีการ หรือ ทางลัด ในการเชื่อมต่ออุปกรณ์เข้ากับเครือข่าย Wi-Fi โดยไม่ต้องกรอกรหัสผ่านด้วยตนเอง ทำหน้าที่เหมือนการจับมือทักทายอัตโนมัติ
• รหัสผ่าน Wi-Fi (WPA2/WPA3 Key): คือ กุญแจ ที่ใช้เข้ารหัสและยืนยันตัวตนในการเข้าใช้งานเครือข่าย Wi-Fi เป็นปราการด่านสำคัญในการป้องกันไม่ให้คนนอกเข้ามาใช้งาน

ดังนั้น การเชื่อมต่อ wps คือการใช้กระบวนการอัตโนมัติเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล (ซึ่งรวมถึงรหัสผ่าน Wi-Fi) ระหว่างอุปกรณ์กับเราเตอร์ ส่วนรหัสผ่าน Wi-Fi คือข้อมูลลับที่ใช้ป้องกันเครือข่าย

ไม่จำเป็นต้องเปิด WPS ไว้ตลอดเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งฟังก์ชัน PIN ซึ่งมีความเสี่ยงด้านความปลอดภัย หากไม่ได้เชื่อมต่ออุปกรณ์ใหม่ๆ บ่อยครั้ง หรือสะดวกกับการใส่รหัสผ่านมากกว่า การปิด WPS ในหน้าตั้งค่าเราเตอร์จะช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้กับเครือข่ายได้ ถ้าจะเปิดแนะนำให้เปิดใช้เฉพาะแบบกดปุ่ม (PBC) และปิดฟังก์ชัน PIN

โดยสรุปแล้ว WPS คือ ฟีเจอร์ที่ออกแบบมาเพื่ออำนวยความสะดวก ทำให้การเชื่อมต่ออุปกรณ์ใหม่ๆ เข้ากับเครือข่าย Wi-Fi ทำได้ง่ายและรวดเร็วขึ้นอย่างมาก โดยเฉพาะวิธีการกดปุ่ม (PBC) อย่างไรก็ตาม ความสะดวกนี้ก็แลกมากับความเสี่ยงด้านความปลอดภัยที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเปิดใช้งานฟังก์ชัน PIN

การทำความเข้าใจว่า wps คืออะไรมีหลักการทำงาน ข้อดี ข้อเสีย และข้อควรระวังอย่างไร จะช่วยให้คุณตัดสินใจได้ว่าจะใช้งานฟีเจอร์นี้หรือไม่ และจะใช้งานอย่างไรให้เหมาะสมและปลอดภัยกับเครือข่าย Wi-Fi ที่บ้านหรือที่ทำงานมากที่สุด